Over dit thema heb ik al wel eerder mijn gedachten geuit. Ik vind het echter een heel belangrijk aspect van het leven en wil het nog eens wat meer belichten. Misschien val ik in herhaling maar dan is dat maar zo.
Als we spreken over angst dan spreken we over emotie. Dus gaan we eerst het begrip emotie belichten.
Woordenboek definities:
Emotie =
- Een emotie is een plotselinge reactie van ons hele organisme op een prikkel, die onbewust en automatisch gestuurd wordt en naar buiten gericht is.
- Laten zien wat je voelt.
- Bepaald gevoel als gevolg van een zintuiglijke waarneming en/of mentale ervaring.
In verschillende woordenboek definities word het begrip gevoel als synoniem gezien met emotie. Dit is nogal verwarrend omdat het woord gevoel een veel ruimere betekenis kan hebben. We moeten dan ook een duidelijk onderscheid kunnen maken tussen deze twee begrippen als we de emotie angst beter willen leren begrijpen.
Woordenboek definitie:
Gevoel =
Gevoel is een innerlijke (positieve of negatieve) beleving van een bepaalde gebeurtenis. Dit kan een specifieke externe prikkel uit de omgeving zijn, maar ook een interne gebeurtenis zoals een gedachte of een beeld dat we in ons oproepen.
Je ziet dat dit onderscheid in de definities van hierboven niet wordt gemaakt. Is het gevoel nu een prikkel of een reactie op die prikkel? Of is het dit alle twee?
Zoals je misschien weet ben ik iemand die zijn eigen definities hanteert als dit, naar mijn idee, een betere verklaring geeft over waar we mee te maken hebben. Of als het beter past in mijn gedachtekronkels.
Dus hier mijn gezichtspunt op dit alles:
Emotie = de manier waarop we waarnemen.
Gevoel = is het maken of vermijden van contact met het waarneembare.
Nu zul je misschien denken, ‘het zal wel, maar ik zie niet wat je daar mee kan bedoelen’. Wat je uit deze twee definities vermoedelijk wel kan begrijpen is dat het gevoel de emotie veroorzaakt.
Als je bang bent voor je leraar zal je de neiging hebben om contact met hem te vermijden. Door dit te doen zal je angst voor hem versterken. Je kunt ook, ondanks dat je bang voor hem bent, de confrontatie met hem aangaan. Dit zal je angst meestal eerst vermeerdenen en dan verminderen. In beide gevallen wordt er angst genereerd, zowel door het maken van contact als door het vermijden van contact.
Waarnemen gaat altijd gepaard met aandacht en emotie. Waarneming is onlosmakelijk verbonden met aandacht en emotie. Alles wat je aandacht geeft of, anders gezegd, op een of andere manier contact mee maakt veroorzaakt emotie. Dit is de manier waarop we waarnemen. Waarnemen bestaat uit deze twee componenten.
Nu zou je hier tegenin kunnen brengen dat je aandacht aan iets kan schenken zonder dat je daar emotioneel door wordt beroerd. Mijn punt hier is dat ook al voel je niets van spanning en ben je volledig op je gemak je nog altijd emotie genereert ook al is deze nog zo oppervlakkig.
Je kunt wel ontsnappen waarnemen door in een staat van gedachteloosheid te zijn maar zodra je dan weer iets wil of niet wil neem je weer waar door middel van aandacht en emotie.
Dit maakt dat ook intentie een onlosmakelijke component is van waarneming.
Axioma: (zelf evidente waarheid)
Waarneming = Intentie – Aandacht – Emotie
Er wordt door verschillende informatiebronnen beweerd dat de emotie angst de basis vormt van alle andere emoties. Ik kan mij daar helemaal in vinden. Ik ga zelfs een stapje verder door te beweren dat alle andere emoties voortkomen uit angst. Alle andere emoties zijn camouflage emoties. Ze camoufleren je angst.
Ja, maar hoe zit dat dan als ik me gelukkig voel, dan heb ik toch geen angst. Toch wel maar je wordt het je op dat moment niet gewaar. Je geluksgevoel is gestoeld op angst. Namelijk de angst om ongelukkig te zijn. Als je tevreden bent dan is er een onderliggende angst om ontevreden te zijn. Dit is de aard van het universum waarin we leven.
Kracht tegenkracht. Niets kan bestaan zonder tegenpool. Dit is ook de definitie van stress.
Stress is niets anders dan krachten en tegenkrachten die elkaar in evenwicht proberen te houden. Maar dit geld niet alleen voor stress, het geld voor alles wat bestaat. Materie bestaat door middel van druk en tegendruk.
Als emotionele krachten bij ons te ver uit balans raken dan spreken van een gestresseerd leven.
Er zijn drie soorten emoties:
- Emoties die je doen reiken
- Emoties die je doen terugtrekken
- Emoties die je proberen in balans te houden
Angst komt het meest tot uitdrukking in nummer 1 en 2. Nummer 3 zijn de emoties die het reiken en terugtrekken gemakkelijker maken of waar je even kan bijkomen van de 1 en 2 emoties.
- Emoties die je doen reiken: uitbundigheid, enthousiasme, sterke interesse, milde interesse, vijandigheid of boosheid
- Emoties die je doen terugtrekken: teneergeslagen, verdriet, verlegenheid, afkeer, angst
- Emoties die meer statisch zijn: verveling, apathie, sereen zijn, vredelievendheid, tevredenheid
Ik ben van mening dat elke vorm van waarneming gepaard gaat met emotie en dat elke emotie voort komt uit angst. Dit zou betekenen dat elke vorm van waarneming altijd gebaseerd is op angst. Dit is een stelling die ik niet kan bewijzen maar die, in mijn optiek, toch lijkt te kloppen.
Als we met deze stelling verder gaan denken dan kunnen we ons afvragen wat de tegenpool van angst is? Als we gedreven door angst waarnemen is er dan wel een tegenpool? Wat staat er tegenover waarnemen? Helemaal niets! Niet waarnemen is gelijk aan niets. Iets bestaat bij de gratie van waarneming. Dit heb ik in vorige artikelen al op verschillende manieren belicht.
Nu zijn er natuurlijk hele subtiele emoties en zeer krachtige emoties. Als we meer in balans zijn zullen we emoties veel subtieler ervaren. Als we onder zware stress zijn, of te wel uit balans zijn, dan kunnen de emoties zeer heftig zijn.
Depressie is een staat van zijn waar emoties een dusdanig verlammende werking op je hebben dat je het gevoel hebt dat je alle grip op je leven kwijt bent. Al je zekerheden staan op wankelen. Niets lijkt nog zin te hebben.
Euforie is een staat van zijn waar emoties je het idee geven dat je de hele wereld kan veroveren. Niets is je teveel of te moeilijk. Je gedrevenheid neemt absurde proporties aan. Je lichaam staat onder hoogspanning. Je hebt geen rationeel beeld meer van waar je wel en niet toe in staat bent. Je denkt dat je alles aan kan en dit is toch echt niet zo. Als je in deze staat bent dan lijkt het echter wel zo.
In beide gevallen is er sprake van extreme onbalans die uit angst is voortgekomen. In euforie is je angst volledig gecamoufleerd wat tot gevolg kan hebben dat je niet meer goed kan inschatten wat wel of niet gevaarlijk is. Je bent geneigd om risico’s te nemen die je anders nooit zou nemen.
Bij depressie is het precies andersom. Je durft niets meer. Je denkt dat je niets meer aan kan. Je voelt je heel erg klein en je vindt alles zinloos.
In zowel depressie als euforie heerst er complete chaos in je hoofd. Dit maakt dat je niet meer rationeel kan denken.
Als angst ons in zoveel moeilijkheden kan brengen hoe kunnen we die dan uitschakelen?
Zoals ik het zie, kun je angst alleen maar uitschakelen als je stopt met waarnemen. Als je stopt met waarnemen dan stop je met leven. Het bestaan is waarnemen. Zonder waarnemen is er geen bestaan dus ook geen angst.
Angst is een belangrijk fundament van leven. Angst doet je reiken en terugtrekken. Je reikt om je angst te overwinnen en je trekt je terug om je angst te ontwijken.
Hoe meer je jezelf terugtrekt hoe meer je angst zal toenemen. Dit is hoe het kan gebeuren dat mensen niet meer buiten durven komen. Ze hebben zich van alles teruggetrokken waardoor de angst enorm is uitgebreid. Het kan zulke extreme vormen aannemen dat je niets meer durft te ondernemen.
De oplossing voor deze extreme toestanden is weer meer in balans komen. Je kunt dit doen door je huidige toestand te aanvaarden. Hierdoor genereer je de statische emoties die voor meer balans kunnen zorgen.
Omdat emotionele reacties onbewuste mentale patronen zijn is het niet zo evident voor iemand die depressief is om zijn of haar huidige omstandigheden te aanvaarden. In een depressie is er een innerlijke strijdt gaande van ‘wel willen maar niet kunnen of wel kunnen maar niet willen’ waarover men geen controle meer kan uitoefenen.
‘Willen maar niet kunnen of kunnen maar niet willen’ zijn twee tegen elkaar inwerkende krachten die emoties enorm kunnen versterken waardoor de persoon in kwestie er volledig door wordt overweldigd.
En toch is het aanvaarden van de huidige omstandigheid het enige wat je in een kalmer vaarwater kan brengen. Meestal kan dit wel met bepaalde middelen worden ondersteund.
Depressies kunnen zowel mentale als fysieke oorzaken hebben. Ze kunnen echte beide even zwaar wegen.
Dit is zoals ik het zie. Mocht je hier ook een mening over hebben laat het mij weten door op dit artikel te reageren.